Samenlevingsvormen en scheiding

Wat moet er geregeld worden bij verbreking van de relatie?

In dit artikel bespreken we verschlllende samenlevingsvormen en de officiële manier waarop deze verbroken kunnen worden, wat daarvoor nodig is, zoals het opmaken van een convenant en ouderschapsplan, en de procedure.

Samenwonen zonder contract

Jullie wonen samen op één adres zonder iets te hebben geregeld. De vermogens blijven strikt gescheiden, al is het wel mogelijk om gezamenlijk goederen in bezit te hebben doordat deze gezamenlijk zijn aangeschaft.

Formele beëindiging

Formeel is er niets nodig om de scheiding te regelen. Er is immers niets vastgelegd.
De beëindiging wordt formeel door het inschrijven van tenminste één van beiden op een ander adres.
Als er minderjarige kinderen zijn, is het wel verplicht een ouderschapsplan op te stellen.

Convenant (en ouderschapsplan)

In een mediationtraject worden alle onderwerpen rond de verbreking van de samenleving besproken en als duidelijk is geworden hoe jullie alles willen regelen, wordt een ontwerp van het convenant (en eventueel een ouderschapsplan) opgesteld. Na bespreking en eventuele aanpassingen wordt het convenant ondertekend.

Ook al is het niet verplicht is het convenant een belangrijk document, aangezien het de uiteindelijke afspraken vermeldt die zijn gemaakt. Behalve als bewijsstuk voor jezelf is het convenant een belangrijk bewijsstuk voor banken (voor het verkrijgen van financiering en ontslag aansprakelijkheid), verzekeringsmaatschappijen (voor het omzetten van polissen), pensioenfondsen en andere instanties.

Notaris

Als er een gemeenschappelijke woning is, zal deze verdeeld of verkocht moeten worden. De overdracht vindt dan plaats via de notaris. Dit is ook het moment waarop het ontslag aansprakelijkheid of de uitbetaling van een overnamesom (in principe) plaatsvindt.

Samenwonen met contract

Als jullie bij het samenwonen zaken geregeld hebben in het samenlevingscontract, staan daar ook regels in met betrekking tot het uit elkaar gaan, zoals met betrekking tot de woning, pensioen en verrekening van kosten van de huishouding.
Jullie kunnen wel in onderling overleg alsnog afwijken van deze afspraken en dit vastleggen in een convenant.

Formele beëindiging

Het op een ander adres staan ingeschreven is het bewijs van het verbreken van de samenwoning. In het samenlevingscontract staat vaak vermeld dat je de samenleving bij aangetekend schrijven dient op te zeggen. Dit wordt in de praktijk meestal niet gedaan. Het gaat er vooral om dat je – zelfs als je nog officieel samenwoont op hetzelfde – al afspraken maakt over de verdeling van de kosten van de huishoudin en gemeenschappelijke zaken. Door het officieel opzeggen van de samenleving zou je bijvoorbeeld kunnen stellen dat je niet langer naar rato van inkomen in de kosten van de huishouding wilt voldoen, maar in gelijke delen. Het kan dus belangrijk zijn voor de zogenaamde 'peildatum'.

Als er minderjarige kinderen zijn, is het verplicht een ouderschapsplan op te stellen.

Convenant (en ouderschapsplan)

In een mediationtraject worden alle onderwerpen rond de verbreking van de samenleving besproken en als duidelijk is geworden hoe jullie alles willen regelen, wordt een ontwerp van het convenant (en eventueel een ouderschapsplan) opgesteld. Na bespreking en eventuele aanpassingen wordt het convenant ondertekend.
Het convenant is een belangrijk document, aangezien het de uiteindelijke afspraken vermeld die zijn gemaakt. Behalve als bewijsstuk voor jezelf is het convenant een belangrijk bewijsstuk voor banken (voor het verkrijgen van de financiering en ontslag aansprakelijkheid), verzekeringsmaatschappijen (voor het omzetten van polissen), pensioenfondsen en andere instanties.

Notaris

Huwelijk zonder kinderen

Een huweliljk wordt aangegaan door het ondertekenen van de huwelijksakte bij de gemeente.
Tot 1 januari 2018 ontstond bij het aangaan van een huwelijk zonder partnerschapsvoorwaarden een algehele gemeenschap van goederen.
Vanaf 1 januari 2018 ontstaat een beperkte gemeenschap van goederen bij het aangaan van een huwelijk zonder partnerschapsvoorwaarden. Hebben jullie huwelijksvoorwaarden gemaakt, dan geldt de daarin opgenomen regeling. Je kunt dus bij huwelijksvoorwaarden een gemeenschap van goederen aangaan.

Formele beëindiging

Een huwelijk zonder minderjarige kinderen wordt ontbonden door de rechter.
Dit kan op gemeenschappelijk verzoek (bij mediation of met ieder een eigen advocaat en overeenstemming) of eenzijdig worden aangevraagd (via advocaat).

Convenant

In een mediationtraject worden alle onderwerpen rond de verbreking van het geregistreerd partnerschap besproken en als duidelijk is geworden hoe jullie alles willen regelen, wordt een ontwerp van het convenant opgesteld. Na bespreking en eventuele aanpassingen wordt het convenant ondertekend.
Het convenant is een belangrijk document, aangezien het de uiteindelijke afspraken vermeld die zijn gemaakt. Behalve als bewijsstuk voor jezelf is het convenant een belangrijk bewijsstuk voor banken (voor het verkrijgen van de financiering en ontslag aansprakelijkheid), verzekeringsmaatschappijen (voor het omzetten van polissen), pensioenfondsen en andere instanties.

Verzoekschifti rechtbank
Het convenant wordt samen met het verzoekschrift tot ontbinding ingediend bij de rechtbank. De beschikking wordt vervolgens ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente waar het geregistreerd partnerschap is aangegaan.
De uitgebreide beschrijving van de hele procedure vind je hieronder, want deze is gelijk aan die van de ontbinding van een huwelijk én de ontbinding van een geregistreerd partnerschap met kinderen.

Notaris

Geregistreerd partnerschap zonder kinderen

Een geregistreerd partnerschap wordt aangegaan op dezelfde wijze als een huwelijk.
Tot 1 januari 2018 ontstond bij het aangaan van het geregistreerd partnerschap zonder partnerschapsvoorwaarden aan te gaan een algehele gemeenschap van goederen.
Vanaf 1 januari 2018 ontstaat een beperkte gemeenschap van goederen bij het aangaan van een geregistreerd partnerschap zonder partnerschapsvoorwaarden. Hebben jullie partnerschapsvoorwaarden gemaakt, dan geldt de daarin opgenomen regeling.

Formele beëindiging

Een geregistreerd partnerschap zonder minderjarige kinderen kan zonder tussenkomst van de rechter worden ontbonden als beide partners daarom verzoeken. De beëindiging vindt plaats door de inschrijving van een verklaring – opgemaakt door een notaris of advocaat – bij de gemeente.
Probleem hierbij is dat de beëindiging op deze wijze in het buitenland niet altijd erkend wordt. Als je te zijner tijd met een buitenlander uit een land dat deze wijze van ontbinding niet erkent, zou willen trouwen, moet je alsnog een scheiding via de rechter aanvragen.
Het advies is dus om een geregistreerd partnerschap altijd via de rechter te laten ontbinden.

Convenant

In een mediationtraject worden alle onderwerpen rond de verbreking van het geregistreerd partnerschap besproken en als duidelijk is geworden hoe jullie alles willen regelen, wordt een ontwerp van het convenant opgesteld. Na bespreking en eventuele aanpassingen wordt het convenant ondertekend.
Het convenant is een belangrijk document, aangezien het de uiteindelijke afspraken vermeld die zijn gemaakt. Behalve als bewijsstuk voor jezelf is het convenant een belangrijk bewijsstuk voor banken (voor het verkrijgen van de financiering en ontslag aansprakelijkheid), verzekeringsmaatschappijen (voor het omzetten van polissen), pensioenfondsen en andere instanties.
Het convenant wordt samen met het verzoekschrift tot ontbinding ingediend bij de rechtbank. De beschikking wordt vervolgens ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente waar het geregistreerd partnerschap is aangegaan.
De uitgebreide beschrijving van de hele procedure vind je hieronder, want deze is gelijk aan die van de ontbinding van een huwelijk én de ontbinding van een geregistreerd partnerschap met kinderen.

Notaris

Huwelijk en geregistreerd partnerschap met kinderen

Tot 1 januari 2018 ontstond bij het aangaan van een huwelijk of geregistreerd partnerschap zonder partnerschapsvoorwaarden een algehele gemeenschap van goederen.
Vanaf 1 januari 2018 ontstaat een beperkte gemeenschap van goederen bij het aangaan van een huwelijk of een geregistreerd partnerschap zonder partnerschapsvoorwaarden. Hebben jullie huwelijksvoorwaarden of partnerschapsvoorwaarden gemaakt, dan geldt de daarin opgenomen regeling.

Formele beëindiging

Een huwelijk én een geregistreerd partnerschap met kinderen kan alleen worden ontbonden door de rechtbank. Met (verplichte) hulp van een advocaat wordt de rechter gevraagd een beschikking af te geven. Het verzoek kan worden gedaan door één of beide partners op elk moment na de huwelijksdatum/datum aangaan geregistreerd partnerschap. De enige grond voor ontbinding is ‘duurzame ontwrichting’. Hiervan is sprake als tenminste één van de partners niet verder wi.
Bij een eenzijdig verzoek, bepaalt de rechter hoe de vermogensverdeling dient te zijn en bepaalt de rechter de alimentatie en pensioenverdeling Het is ook mogelijk door middel van voorlopige voorzieningen tijdelijke regelingen te vragen tot de officiële beschikking er is. Ieder schakelt een eigen advocaat in om de eigen argumenten en belangen te (laten) behartigen. De rechter maakt de afweging op basis van wet, jurisprudentie en wat volgens hem/haar ‘redelijk en billijk’ is.
Bij een gemeenschappelijk verzoek, maken jullie samen de afweging van belangen en maken jullie samen de beslissingen over vermogensverdeling, alimentatie en pensioen.
Deze afspraken worden vastgelegd in het convenant. Het convenant – en ouderschapsplan bij minderjarige kinderen – wordt als bijlage aan het verzoekschrift gehecht.
De echtscheiding wordt definitief door het inschrijven van de beschikking in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente waar het huwelijk is gesloten.
Hierna wordt de procedure beschreven:

Convenant (en ouderschapsplan)

In een mediationtraject worden alle onderwerpen rond de scheiding besproken en als duidelijk is geworden hoe jullie alles willen regelen, wordt een ontwerp van het convenant (en een ouderschapsplan als dat aan de orde is) opgesteld. Na bespreking en eventuele aanpassingen wordt het convenant ondertekend. Het convenant is het belangrijkste document, aangezien het de uiteindelijke afspraken vermeld die zijn gemaakt.
Behalve als bewijsstuk voor jezelf is het convenant een belangrijk bewijsstuk voor de rechtbank als bewijs dat jullie de benodigde afspraken hebben gemaakt, voor banken (voor het verkrijgen van de financiering), verzekeringsmaatschappijen (voor het omzetten van polissen), pensioenfondsen en andere instanties.

Verzoekschrift indienen

Het convenant (en het ouderschapsplan) wordt samen met het verzoekschrift tot echtscheiding ingediend bij de Rechtbank. De rechtbank Overijssel is op dit moment een rechtbank waar de doorloop heel snel gaat, dus daar wordt de zaak aangebracht.

Beschikking rechtbank

Meestal wordt de beschikking al binnen twee weken na indiening afgegeven.
Als er minderjarige kinderen van 12 jaar of ouder bij de scheiding betrokken zijn, worden zij uitgenodigd om gehoord te worden. Hiervan hoeven zij geen gebruik te maken, maar het mag wel. Ze mogen ook zelf schriftelijk aangeven wat ze willen. Hierdoor kan de afhandeling wat meer tijd in beslag nemen.

Berustingsverklaringen

Nadat de beschikking is afgegeven is er nog een beroepstermijn van 10 weken waarin je kunt aangeven dat je het toch niet eens bent met de beschikking. Om die termijn te verkorten is het mogelijk om berustingsverklaringen te ondertekenen. Je verklaart daarin dat je geen gebruik wilt maken van het recht om beroep aan te tekenen. Hierdoor vervalt de beroepstermijn en kan de scheiding sneller definitief worden gemaakt.

Inschrijving bij gemeente

De echtscheiding wordt definitief door het laten inschrijven van de scheidingsbeschikking en de getekende berustingsverklaringen in de registers van de Burgerlijke Stand van de gemeente waar u in het huwelijk bent getreden. De datum waarop dat gebeurt is dus de officiële scheidingsdatum. Hiervan ontvangt u uiteraard ook een officieel bericht.