Vechtscheiding
Het is de grote angst van mensen die gaan scheiden. Je komt lijnrecht tegenover elkaar te staan en lukt het niet meer in onderling overleg tot afspraken te komen. Verwijten over en weer. Tot aan complete oorlog aan toe. Eigenlijk wil niemand dat het zover komt en toch gebeurt het veel. De pijn van alles wat in de relatie is misgegaan, komt naar boven. In dit artikel geef ik je wegwijzers om te navigeren in dit soort lastige, zelfs conflictueuze situaties.
Navigeren
Wat kun je doen om een vechtscheiding te voorkomen? Je kunt zelf heel wat doen om problemen op te lossen en een conflict te de-escaleren. En dan heb ik het niet over toegeven, in de zin van alles maar goed vinden. Het gaat om voor jezelf opkomen, zonder de ander neer te halen.
Als je zelf betrokken bent is niet gemakkelijk het overzicht te hebben en te houden. De ander weigert misschien om nog naar jou te luisteren. gevoelens van teleurstelling, gekwetstheid en pijn belemmeren het zicht.
Eerste Hulp bij Oplossingen
Tijdig hulp inschakelen kan veel ellende voorkomen. Een familielid, vriend of collega laten bemiddelen is tricky. Dat kan alleen als deze echt verstand van zaken heeft als het op bemiddelen aankomt. Het kan zaken nog verergeren, als iemand niet weet waar op te letten. Leer je waar je op moet letten is als je een betere bemiddelaar wilt worden.
In de ‘Eerste Hulp bij Oplossingen-kit’ tref je de tools waarmee je dat kunt.
Hier alvast een voorproefje.
De pijn
We ervaren problemen door het gedrag van anderen of door allerlei omstandigheden. We investeren in de relatie en raken teleurgesteld als niet naar ons terugkomt wat we geïnvesteerd hebben. We zijn gefrustreerd, voelen ons verraden en zijn boos. Ook boos op afkomst, het lot. We werken hard om deze allemaal te veranderen. Onze energie loopt weg door dit harde werken.
Als we dat te lang laten duren zijn burn-out, stress en ziekten het gevolg. Het klopt. De omgeving is lang niet perfect en mensen kunnen het elkaar erg moeilijk maken. De omstandigheden kunnen flink tegenzitten. We zijn vaak machteloos en het slachtoffer van anderen en de situatie. Dat we in zekere zin zelf dader zijn is niet altijd zo makkelijk om te zien. Maar dader én/of slachtoffer, hierin blijven hangen, lost niets op. Het maar ‘accepteren’ zoals het is, voelt ook niet goed. Het voelen van de boosheid en frustratie is de eerste stap naar verbetering. Deze gevoelens duiden er op dat we het anders willen.
De weg naar de oplossing
Praten is de oplossing. Maar praten over een belangrijke onderwerpen is lastig. Juist omdat er zoveel consequenties kunnen zijn. We willen eerst helemaal zelf de situatie op een rijtje krijgen, voordat we in staat zijn om erover te praten met de ander. Als er sprake is van problemen of conflicten, is het nog lastiger om met elkaar te praten.
Er is meestal al veel gebeurd, mensen hebben veel gezegd, gedaan en elkaar op allerlei manieren gekwetst. Dat maakt het extra lastig om zaken bespreekbaar te maken. We zitten in de aanval/verdedigingsmodus. Door te begrijpen wat er allemaal speelt en kennis te hebben van het proces komt er ruimte om iets met de situatie te doen en kunnen we beter anticiperen op wat er gebeurt.
Met als resultaat:
- Win-win (-win) voor alle betrokkenen (en niet direct betrokkenen)
- Sneller betere oplossingen
- Creatieve ideeën
- Prettige sfeer
Vanuit de ‘helicopterview’ hebben we toegang tot veel creatievere ideeën en oplossingen. Mogelijkheden waar we eerst geen zicht op hadden, door alle emoties en pijn.
De ‘wake-up-call’
Een probleem of conflict is altijd een ‘wake-up-call’. Het borrelde ondergronds al een tijdje. Als je het echt niet hebt zien aankomen, heb je echt wel signalen gemist. De ander zal heel onhandig zijn geweest met bespreekbaar maken dat er iets niet goed gaat. En dat is niet echt okay. Maar je bent zelf misschien ook wel een beetje blind geweest. Of andersom! Het is meestal uit angst voor consequenties dat er niet gepraat wordt. Door te doen alsof het er niet is, wordt de situatie niet beter. Vroeg of laat barst de bom.Voordeel: Als de bom gebarsten is en de emoties gelucht, komt er ruimte om te praten en een echte oplossing te zoeken.
Een goed gesprek’
Een goed gesprek is altijd zinvol, juist ook als de bom gebarsten is. Daarbij zijn een aantal zaken belangrijk:
- Naar elkaar luisteren
- Moeite doen om te begrijpen wat de ander zegt
- Verschillende kanten kunnen zien
- Kunnen incasseren en reflecteren.
Hoewel open deuren zijn, blijkt het in de praktijk toch niet zo gemakkelijk toe te passen. Zelfs als alles gewoon goed gaat, is het niet vanzelfsprekend!Hoeveel mensen hebben een echt goed gesprek op belangrijke momenten over belangrijke zaken? Bijvoorbeeld voordat je gaat samenwonen of trouwen om te praten over de verdeling van de kosten van de huishouding? Als er kinderen komen? Of als je een samenwerkingsverband aangaat over de verdeling van werk en cliënten?
Dit soort gesprekken zijn spannend omdat we het juist niet over moeilijke dingen willen hebben in de ‘verliefdheidsfase”. We zien alle potentie en goede kwaliteiten in de ander en we kunnen ons niet goed voorstellen hoe de ander zou zijn als het niet goed zou verlopen. Of we zijn bang dat we erachter komen dat we zoveel verschillen dat we besluiten om toch niet samen verder te gaan! Misschien verknallen we door hierover te praten wel die mooie zakelijke deal die we dachten te kunnen maken! Of moeten we weer op zoek naar een nieuwe partner!
Balans van geven en ontvangen
Gelukkig zijn we over het algemeen best wel aardig in staat om zelf problemen te bespreken en op te lossen. Door regelmatig goede gesprekken met elkaar te voeren, houd je de ‘balans van geven en ontvangen’ in evenwicht. Het wordt moeilijker als mensen langere tijd niet goed in staat zijn om te verwoorden wat ze eigenlijk willen of daar zelf geen goed zicht op hebben. Als je niet weet wat de ander wil ontvangen, kun je het sowieso niet geven en vice versa. Als je lang niet terugkrijgt wat je hebt geïnvesteerd of als wat je hebt geïnvesteerd niet wordt gewaardeerd, voelt dat als onrecht en gaat de pijn hierover zich opstapelen. De gesprekken worden dan steeds moeizamer.
De primaire reacties op problemen en conflicten zijn: vechten, vluchten of onderdrukken. Deze reacties maken dat het probleem tijdelijk wordt opgelost. Maar onderliggend blijft het zich roeren. Hetzelfde issue komt steeds terug boven of andere issues ontstaan. Tot het gevoelde onrecht wordt erkend en op één of andere wijze rechtgetrokken. Zo niet in woorden, dan in geld. Het uit zich in ruzie over de ‘potjes en de pannetjes’, maar eigenlijk gaat het over wat is geïnvesteerd.
Weigering
Als iemand pertinent weigert in gesprek te gaan, kun je:
– ofwel naar de rechter gaan om je eigen ‘gelijk’ te halen of
– toegeven aan de ander.
Geen van beide opties is echt bevredigend. Een rechtszaak kost veel geld en energie. Toegeven voelt als je verlies nemen en dat gaat op de lange termijn alsnog botsingen geven.
Wat je zelf nog kunt doen (zelfs als de ander niet meer wil praten) is:
– nagaan wat de ander hiermee eigenlijk wil bereiken.
De onderliggende boodschap
Meestal is het zo dat de ander zich zo gekwetst voelt en niet gehoord voelt, dat ‘wraak’ genomen wordt: “Wie niet horen wil, moet maar voelen”. Als je in staat bent om werkelijk te kijken naar wat de ander eigenlijk wil zeggen en in hoeverre je de ander zijn of haar gelijk echt kunt begrijpen, kun je alsnog de angel uit het conflict halen. Het vergt wel wat van jezelf, omdat je eerst je eigen mening en gelijk aan de kant moet zetten, wetende dat de ander je mogelijk alsnog niet tegemoet komt in jouw perspectief en gelijk. Uiteraard kan ik je in een individueel gesprek helpen na te gaan waar het probleem zit en wat er wellicht nodig is.
Een voorbeeld
| Een voorbeeld. In geval van een scheiding kwamen man bij mij aan tafel. Er wordt gesproken over de omgangsregeling. In eerste instantie willen ze een co-ouderschapsregeling. Door de financiële druk woonden ze nog samen en het onderlinge contact ging van kwaad naar erger. De vrouw besloot een advocaat in te schakelen. Er wordt hard ingezet: ze eist een weekendregeling voor de vader.
Wat is er aan de hand? In de gesprekken was al wel naar boven gekomen dat de man vond dat de vrouw niet altijd een goede moeder was geweest. De vrouw reageerde dan uiteraard gekwetst met aan te geven dat hij geen goede vader was geweest. Hoewel ik ze kon laten zien dat ze allebei zowel goede ouders als slechte ouders zijn (als ouder kun je het immers nooit helemaal goed doen ?), lukte het hen, door alle pijn en emoties, niet meer het goede in elkaar naar boven te halen. Ze zaten in een negatieve spiraal. Door alleen met de man te spreken, konden we dit proces rustig op een rijtje zetten en een plan van aanpak maken, zodat hij in staat was om wat afstand te nemen, uit het cirkeltje te stappen en de gesprekken bij de advocaat op een andere manier te voeren. |
Individuele begeleiding ter bevordering van het proces
Het staat elk van betrokkenen dus vrij individueel contact met mij op te nemen of een afspraak te maken teneinde ondersteuning te vragen bij het uitzoeken en formuleren van standpunten, wensen en belangen/doelen van diegene die dat vraagt.
Dit alles enkel en alleen in het kader van het bevorderen van het proces van mediation: het gaat immers over het helder krijgen van de eigen positie, belangen, wensen en mogelijkheden. Wat dan besproken wordt, valt onder vertrouwelijkheid en zal ik uiteraard niet met andere betrokkene(n) bespreken, zelfs niet of dat gesprek heeft plaatsgevonden of niet. Het is aan elke partij zelf of deze dat met de andere(n) wil delen. Zo’n overleg is immers alleen met de bedoeling dat het diegene zou helpen om zelf beter inzicht te krijgen in wat hij/zij eigenlijk wil/kan om dit daarna zelf helder aan de anderen uit te kunnen leggen in het gezamenlijk gesprek.
In een individueel gesprek kan het alleen gaan over de ander om inzicht te zoeken in wat de ander wil en wat diens belang is. Als je dat kunt achterhalen, kun je daar immers rekening mee houden en dat is nodig om een oplossing te bereiken. De kosten verbonden aan deze individuele begeleiding zijn voor rekening van degene die het vraagt. De waarde ervan is natuurlijk gelegen in de tijdswinst, energiewinst en kostenbesparing van rechtszaken. Concentratieverlies op werk en ziekteverzuim nog niet eens meegerekend, kan een en ander in de duizenden euro’s lopen.
Eerste Hulp bij Oplossingen
In de ‘Eerste Hulp bij Oplossingen-kit’ krijg je
- Het Lastige Gesprek Scipt, waarmee je direct aan de slag kunt.
- De cursus De Basis van Conflicten Oplossen, waarin je in korte tijd ondergedompeld wordt met in inzichten in het hoe en waarom van conflicten. Je leert snel tot de kern te komen. Je leert wat je kunt zeggen, welke vragen je kunt stellen en hoe het proces van conflictoplossing in elkaar steekt.
- Het boek “Scheiden is Leiden”, met de uitgebreide beschrijving van de theorie, handvatten, adviezen, checklists en heel veel uitgewerkte voorbeelden.
- Het 1-2-3 Opgelost! Zakboekje, met de theorie en heel veel notitie-ruimte met template om je eigen situaties uit te werken.
- Een persoonlijke ‘Coaching Call’, om jouw situatie te bespreken.
Zo weet je zeker dat je resultaten zult behalen.
Navigatie gids
Wil je rustig aan beginnen en leren navigeren in conflictsituatie met navigatie-tips? Download de Gratis Navigatie Gids in conflictsituaties.
