Wat mag de executeur allemaal doen?

Wat zijn de taken van een executeur?

Volgens de wet heeft een executeur twee belangrijke taken:

1. Het beheren van (de goederen van) de nalatenschap.
2. Het betalen van de schulden van de nalatenschap.

Het doel van deze taken is de nalatenschap klaar maken voor verdeling, zodat elke erfgenaam krijgt waar deze recht op heeft.

In de praktijk komt het erop neer dat de executeur zorg voor:

• het beheer van de nalatenschap
• het vertegenwoordigen van de erfgenamen
• het aanwijzen van een boedelnotaris
• het opmaken van de boedelbeschrijving
• het aanschrijven van de schuldeisers
• het informeren van een eventuele legataris en het uitkeren van het legaat
• het voldoen van de schulden van de nalatenschap
• het te gelde maken (verkopen) van goederen van de nalatenschap als dat nodig is om de schulden van de nalatenschap te voldoen
• het doen de aangifte voor het successierecht (de executeur is aansprakelijk voor de voldoening van de aanslag successierechten)
• het verschaffen van inlichtingen over de uitoefening van zijn taak aan de erfgenamen

Wat mag de één, twee of drie sterren executeur?

In je testament kun je executeurs verschillende taken geven. Er zijn drie soorten executeurs die het meest voorkomen, aangeduid met één, twee of drie sterren.

Eén ster executeur (de uitvaart- of begrafenisexecuteur)

De één ster executeur is de begrafenisexecuteur. De naam doet het al vermoeden: de uitvaartexecuteur regelt de begrafenis of crematie. Dit is de enige taak die deze executeur heeft.

Twee sterren executeur (de beheersexecuteur)

De twee sterren executeur wordt ook wel de beheersexecuteur genoemd. De naam zegt het al. De beheersexecuteur heeft de taak om de nalatenschap te beheren en de schulden te voldoen. Na het inventariseren van de bezittingen en schulden, regelt hij de administratie, doet de betalingen en informeert de erfgenamen.

De beheersexecuteur mag alleen de nalatenschap beheren, hij of zij mag de nalatenschap dus niet verdelen. Hij mag ook niet beschikken over de goederen.

Drie sterren executeur (executeur-afwikkelingsbewindvoerder)

De drie sterren executeur, de executeur-afwikkelingsbewindvoerder, heeft de meeste bevoegdheden van de drie. De executeur-afwikkelingsbewindvoerder mag alles rondom de nalatenschap regelen. Dus bijvoorbeeld ook de verkoop van het huis. De executeur-afwikkelingsbewindvoerder heeft dezelfde bevoegdheden als de beheersexecuteur, maar mag ook de nalatenschap verdelen tussen de erfgenamen.

Verhouding tussen erfgenamen en executeur

Als er een executeur benoemd is, is deze volgens de wet standaard de twee sterren executeur en bevoegd tot het beheer van de nalatenschap. De erfgenamen mogen dit beheer dan dus niet (meer) voeren. De erfgenamen moeten toekijken hoe de executeur zijn werk doet.

Executeur zijn is over het algemeen een ondankbare en tijdrovende taak.  Je doet het al snel niet goed in de ogen van de erfgenamen. Je kunt veel problemen voorkomen door met regelmaat de erfgenamen op de hoogte te stellen van de vorderingen. Bijvoorbeeld eens per maand.

Mediation

Door in het beginstadium al gesprekken te voeren met alle erfgenamen tezamen, kun je veel problemen voorkomen. Spanningen en verwachtingen en dergelijke kun je op die manier goed in kaart brengen en managen. Het geeft ook vertrouwen en iedereen voelt zich  gehoord, gezien en gewaardeerd. Vind je het lastig, vraag er dan een mediator bij!

Wat wordt verstaan onder beheer?

Er zijn geen wettelijke regels die precies omschrijven wat er verstaan moet worden onder het beheer van de nalatenschap. In het algemeen wordt aangenomen dat hieronder alle handelingen vallen die nuttig of noodzakelijk zijn om het vermogen (geld en goederen) van de nalatenschap in stand te houden.

Een aantal praktische beheershandelingen zijn bijvoorbeeld:

• Het onderhouden en verzekerd houden van onroerend goed.
• Het doen van de aangifte successierechten
• Het laten taxeren van de inboedel en de woning
• Het onderhouden van de tuin
• Het opzeggen van abonnementen
• Het verkopen van een effectenportefeuile (ter voorkoming van koersverlies)

Boedelbeschrijving

Volgens de wet moet de executeur ervoor zorgen dat er een inventarisatie wordt gemaakt van de nalatenschap. Deze inventaris noemt men ook wel de boedelbeschrijving. Zonder dat precies duidelijk is wat de omvang van de nalatenschap is, kan de executeur zijn verdere taken ook niet goed uitvoeren.

Het is de meeste gevallen verstandig om voor deze boedelbeschrijving de hulp in te roepen van een zogenaamde boedelnotaris. De executeur mag deze boedelnotaris zelf uitkiezen, de erfgenamen hebben hier niets over te zeggen, zelfs niet bij meerderheid van stemmen.

De boedelnotaris zal zich officieel laten inschrijven in het zogenaamde boedelregister. Dit is een openbaar register. Schuldeisers en schuldenaren van de nalatenschap kunnen in dit boedelregister zien tot wie zij zich in eerste instantie kunnen richten voor hun vordering of betaling.

Wanneer moet de boedelbeschrijving klaar zijn?

De termijn waar binnen de boedelbeschrijving gereed moet zijn, staat niet in de wet. Wel moet er sprake zijn van ‘bekwame spoed’, maar dit is een oprekbaar begrip. Er wordt wel gezegd dat de boedelbeschrijving binnen drie maanden na de overlijdensdatum gereed moet zijn, maar dit is dus geen harde wettelijke voorwaarde.

Als er sprake is van een omvangrijke nalatenschap waaronder een onderneming of ondernemingsvermogen, dan zal een boedelbeschrijving in het algemeen wat meer tijd in beslag nemen dan bij een relatief beperkte nalatenschap.

Boedelbeschrijving: onderhands of notarieel?

De boedelbeschrijving hoeft niet per se bij notariële akte opgemaakt te worden. De executeur kan ook zelf, dus zonder notaris, een inventarisatie van de nalatenschap opstellen. Men noemt dit dan ook wel een onderhandse boedelbeschrijving.

Het voordeel van een notariële boedelbeschrijving is dat hieraan een zogenaamd dwingend bewijsrechtelijk karakter toekomt. Dit houdt in dat wat er in deze notariële akte beschreven is, in feite als vaststaand wordt aangenomen.

Een dergelijke notariële akte versterkt de positie van de executeur tegenover de erfgenamen. Op de in de notariële akte opgenomen boedelbeschrijving valt door de erfgenamen eigenlijk niets meer af te dingen.

Voor een notariële boedelbeschrijving moet de executeur wel een eed afleggen bij de notaris die de akte opmaakt. Ook zal de notaris een controle uitoefenen op de juistheid van de in de notariële akte op te nemen boedelbeschrijving.

Na de boedelbeschrijving

Als de boedelbeschrijving gereed is, moet de executeur de hem bekende
schuldeisers aanschrijven met het verzoek een opgave te doen van het exacte bedrag
van hun vordering.

Is de schuldeiser een legataris en is zijn adres onbekend dan moet de executeur hiervan melding doen bij de kantonrechter. De kantonrechter zal dan aan de executeur instructies geven met betrekking tot de wijze waarop de betreffende legataris dient te worden opgespoord.

Vervolgens is het de bedoeling dat de executeur de goederen van de nalatenschap te gelde maakt (bijvoorbeeld het onroerend goed verkoopt) en de erfgenamen elk het hun toekomende geldbedrag uitkeert.

Inlichtingen en rekening en verantwoording

De executeur vertegenwoordigt in zijn doen en laten de erfgenamen. Hij kan in principe zonder
toestemming van de erfgenamen zijn werkzaamheden uitvoeren. In bepaalde situaties is wel overleg met de erfgenamen nodig. Als de erfgenamen het niet eens zijn met de manier waarop de executeur zijn werk doet, kunnen zij de kantonrechter vragen om hem van zijn taak als executeur te ontheffen.

Degene die nog betalingen verschuldigd zijn aan de nalatenschap, moeten deze schuld betalen aan de executeur en niet aan de erfgenamen. Op verzoek van de erfgenamen moet de executeur wel inlichtingen aan de erfgenamen verschaffen.

In de praktijk is het raadzaam om als je executeur bent de erfgenamen regelmatig op de hoogte te stellen van wat je aan het doen bent.

Alles alles geregeld is en de nalatenschap verdelingklaar is gemaakt, dan draagt de executeur het beheer weer over aan de erfgenamen. De executeur legt dan rekening en verantwoording af over het gevoerde beheer.