Wat moet er in een ouderschapsplan staan

26 januari 2021

Verplicht ouderschapsplan

Gaan jullie uit elkaar en hebben jullie samen minderjarige kinderen? Dan is het verplicht om samen een ouderschapsplan te maken. Hierin zetten jullie de afspraken over de verzorging en opvoeding van de kinderen. De wetgever heeft dit verplicht gesteld, zodat iedereen nadenkt over de gevolgen van scheiding voor de kinderen.

Het ouderschapsplan is dus wettelijk verplicht voor ouders:

die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben (met of zonder gezamenlijk gezag);
die belast zijn met gezamenlijk gezag.

In het kader van de dag van de scheiding is a.s. woensdag, 6 september om 16 uur een webinar
` Het ouderschapsplan de prullenbak in?`.
Wilt u deelnemen, klik dan hier.

Inhoud ouderschapsplan

In het ouderschapsplan moeten in ieder geval afspraken staan over hoe:

de kinderen betrokken zijn bij het opstellen van het ouderschapsplan;
de zorg en opvoeding verdeeld is (zorgregeling)
de omgang met de kinderen geregeld is (omgangsregeling);
op welke manier en hoe vaak jullie elkaar informatie geven over de kinderen;
jullie samen beslissingen nemen over belangrijke onderwerpen, bijvoorbeeld over de schoolkeuze, medische beslissingen, wonen, het vermogen van de kinderen, hobby’s en dergelijke;
jullie de kosten van de verzorging en opvoeding (kinderalimentatie) bepalen.

Daarnaast kunnen jullie ervoor kiezen om ook andere afspraken op te nemen in het ouderschapsplan. Bijvoorbeeld wat jullie als ouders belangrijk vinden in de opvoeding, bepaalde regels (bedtijden, huiswerk) of opvattingen over straffen. Wie de paspoorten bewaart. Over het contact met de beide families kunnen jullie ook iets opnemen in het ouderschapsplan. Verschil je van mening hierover, dan kun je daarover ook afspraken maken. Bijvoorbeeld over de wijze waarop je dit communiceert met de kinderen.

Kind betrekken bij ouderschapsplan

Als jullie gaan scheiden, moeten de kinderen dus volgens de wet betrokken worden bij de afspraken die jullie maken die over hen gaan. Vanwege het loyaliteitsconflict dat kinderen voelen is het raadzaam dat jullie samen bespreken hoe jullie dit aanpakken. Ga je samen het gesprek met de kinderen aan? Of ieder apart? Voor de kinderen is het vooral belangrijk dat naar ze wordt geluisterd. Dat betekent nog niet dat wat zij willen ook zo zal moeten gaan.

De ouders beslissen. De verantwoordelijkheid om over zaken zoals de omgangsregeling te beslissen is behoorlijk zwaar, gezien de loyaliteitsconflicten die daarbij kunnen ontstaan. Besef dat de kinderen hierdoor tegen de ene ouder vaak iets anders zeggen dan tegen de andere. Ga vooral na wat de onderliggende belangen en verlangens zijn. Neem deze serieus. Wellicht zijn er andere oplossingen of aanpassingen mogelijk.

Emotionele reacties

De manier waarop je de kinderen betrekt is natuurlijk afhankelijk van de leeftijd. Hierover lees je meer in het boek “Scheiden is Leiden”, waarin wordt stilgestaan bij de verschillende emoties die kinderen van verschillende leeftijden voelen en op welke manier je die het beste erkend (volgens de 1-2-3 Opgelost! Methode).
Ook wordt in dit boek stilgestaan bij de oorzaken, kenmerken en mogelijke oplossingen van oudervervreemding.

Omgangsregeling en zorgregeling

De omgangsregeling is onderdeel van het ouderschapsplan. Ouders die samen ouderlijk gezag hebben, spreken een zorgregeling af. Deze regeling bevat afspraken over hoe ouders de zorgtaken en opvoedingstaken verdelen. Als volgens de afgesproken regels de ene ouder de zorg heeft en de kinderen zijn feitelijk wegens opvang bij de andere ouder zijn, dan heeft toch de ene ouder de verantwoordelijkheid van de zorg. Als de andere ouder niet kan opvangen, zal de ene ouder andere opvang moeten regelen.

Strikt genomen is sprake van een omgangsregeling als één ouder het ouderlijk gezag heeft. De ouders spreken dan een omgangsregeling af. De ouder zonder gezag mag het kind blijven zien, maar die ouder is niet verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding van het kind. In het ‘normale taalgebruik’ wordt dan ook wel gesproken over bezoekregeling en wordt met omgangsregeling hetzelfde bedoeld als de zorgregeling.

Co-ouderschap

Inmiddels in co-ouderschap de ‘norm’ geworden. De wet regelt dat beide ouders evenveel recht (en plicht) op zorgverlening hebben. Het staat jullie uiteraard vrij hierover andere afspraken te maken. Soms is een weekendregeling of anderszins gewoon praktischer, voor de ouders én de kinderen. Belangrijk is je te realiseren wat voor jou als ouder belangrijk is en op welke wijze je je ouderschap wilt invullen. Jouw normen en waarden kun je op vele manieren meegeven aan je kinderen en als die van de andere ouder anders zijn dan die van jou, zullen ze die andere normen en waarden óók meekrijgen.

Kosten van opvoeding

Gewone en bijzondere kinderkosten

De kosten van opvoeding worden de kinderkosten genoemd. Deze vallen uiteen in:

de ‘gewone kinderkosten’, zoals eten en drinken, gebruik van gas, water en licht, en
de ‘bijzondere kinderkosten’, alle andere kosten, zoals kleding, schoolkosten, sport en hobby.

Een groot misverstand bij co-ouderschap is dat deze kosten voor rekening zijn van degene bij wie ze verblijven. Als het inkomen van beide ouders ongeveer gelijk is, is dat inderdaad het geval. Liggen de inkomens uiteen, dan is er ook bij co-ouderschap kinderalimentatie aan de orde.

Kinderalimentatie en Tremanormen

De kinderalimentatie wordt berekend aan de hand van de zogenaamde Tremanormen. Dit zijn normen voortkomend uit jarenlang Nibudonderzoek naar draagkracht en behoefte. Het wil nog niet zeggen dat de alimentatie op basis van deze normen bindend is. De Tremanormen zijn een richtlijn. Daarnaast kunnen de ouders argumenten aandragen waarom het hoger of lager zou moeten zijn. Het opstellen van budgetlijsten waarop ieder de werkelijke (netto) inkomsten en uitgaven vermeld, is daarbij een handig hulpmiddel. Let op: de variabele kosten zijn handig voor het overzicht, maar kan weer leiden tot discussie. Kom je daar niet uit dan kunnen jullie beslissen alleen rekening te houden met de vaste kosten of zelfs alleen met woonlasten.

Kinderrekening

De alimentatie voor de bijzondere kinderkosten wordt bij co-ouderschap meestal op de gezamenlijke kinderrekening gestort. Van deze rekening worden dan alle betalingen verricht. Elke ouder heeft een pasje en inzage in wat er op de rekening gebeurd. Uiteraard is het van belang de – met name wat grotere uitgaven – steeds onderling af te stemmen.

De alimentatie voor de zorgkosten wordt aan de andere ouder overgemaakt, omdat deze de boodschappen en rekeningen uit eigen middelen voldoet. De kinderrekening is niet bedoeld om dagelijkse boodschappen van de betalen.

Verschil je van mening over welke kosten wel of niet voor gezamenlijke rekening komen of welke kosten wel of niet nodig of belangrijk zijn, bespreek dat dan met elkaar. Kosten die nog wel eens tot discussie leiden zijn bijvoorbeeld kinderopvangkosten en vervoers- of reiskosten. Kom je er niet uit, dan kun je het met de mediator bespreken, aan de rechter voorleggen of beslissen de kosten die jij belangrijk vindt voor eigen rekening te nemen.

Kinderalimentatie geldt totdat je kind 18 jaar oud is. Dat betekent nog niet dat je daarna niet meer verplicht bent om bij te dragen. De bijdrage heet vanaf 18 jaar gewoon anders, namelijk een bijdrage in de kosten van levensonderhoud en studie. Deze bijdrage geldt tot 21 jaar. Natuurlijk mag je zelf beslissen of je langer wilt bijdragen. Hierover kun je ook afspraken maken in het ouderschapsplan.

Fiscale faciliteiten

Kinderbijslag

Kinderbijslag is de bijdrage van de overheid in de bijzondere kinderkosten. In geval van co-ouderschap wordt dit bedrag vaak op de gezamenlijke kinderrekening gestort.

Kindgebonden budget

Het kindgebonden budget is de bijdrage van de overheid in de gewone kinderkosten. Deze komt dus ten goede aan de ouder die daar recht op heeft. Deze vergoeding wordt voor de berekening van de alimentatie bij het inkomen gerekend en is dus mede bepalend voor de draagkracht c.q. behoefte.

Hebben jullie één jind dan is het de moeite waard om uit te zoeken welke ouder het hoogste kindgebonden budget krijgt en dit vervolgens onderling te delen. Hebben jullie twee of meer kinderen kunnen dan bij deze minstverdienende ouder worden ingeschreven. Uiteraard kan ook ieder één kind op het adres ingeschreven krijgen en het kindgebonden budget ontvangen. De afspraken hierover leg je ook vast in het ouderschapsplan.

Proefberekeningen

Op de website van de belastingdienst kun je proefberekeningen maken. Zo kun je snel zien wat je kunt ontvangen.

Ouderschapsplan aanpassen en evalueren

Kinderen ontwikkelen zich voortdurend en situaties kunnen veranderen. Bijvoorbeeld wanneer onvoorziene omstandigheden zich voordoen. Je kunt werkloos worden of gaan verhuizen. De kinderen krijgen andere hobby’s en groeien uit hun kleren.
Waarschijnlijk moet het ouderschapsplan daarom regelmatig veranderd worden. In het ouderschapsplan wordt daarom meestal opgenomen dat het jaarlijks geëvalueerd wordt. Op dit evaluatiemoment wordt dan bijvoorbeeld ook de vakantieplanning voor het komende jaar gemaakt.

Meer informatie over scheiden en kinderen vind je in het e-book “Waar te beginnen….? Bij scheiding”