"Gaf papa niet om ons?"

“Gaf papa niet om ons?”

Sprakeloos van verbazing zijn Chantal en Linda als na het overlijden van hun vader blijkt dat alles wat hij naliet naar zijn echtgenote Judith gaat. De kinderen krijgen volgens de wet weliswaar een vordering in geld op haar ter grootte van hun kindsdeel, maar die is niet opeisbaar zolang zij leeft! Sterker nog: Judith mag alles opmaken.  Chantal en Linda moeten afwachten of er te zijner tijd nog wat overblijft. Judith is een stuk jonger dan hun vader. Ze voorzien dat ze een hele tijd moeten wachten! Gebakken lucht. Is dat wat hun vader voor hen in gedachten had?

Wettelijke verdeling en Monica Lewinsky-clausule

De kinderen moeten wachten. Het erfrecht bepaalt dit niet alleen in de wettelijke verdeling, vader heeft dit ook nog eens in een testament uitdrukkelijk geregeld! De Monica Lewinsky-clausule noemde de notaris dat, de verwijzing naar een veel jongere ‘geliefde’, waardoor de kinderen lang moeten wachten. Chantal en Linda begrijpen wel dat hun vader zijn 17-jaar jongere echtgenote verzorgd wilde achterlaten. “Maar ja, hoeveel verzorging heeft zij nodig? Vader zat goed in de slappe was! Waarom heeft hij niet ook iets voor ons geregeld? Gaf hij niet om ons?” Dat vragen ze zich nu af.

Alles gaat naar de echtgenote, de kinderen moeten wachten.

Judith voelt zich een beetje beledigd. Hoezo veel jongere ‘geliefde’.  Er was sprake van echte liefde, zij en de vader van de kinderen waren jarenlang gehuwd. De kinderen kwamen veel bij hen thuis en dan leefden ze als een gezin met elkaar! De verzorgingsgedachte is niet voor niets in de wet opgenomen.

Liever naar de mediator

Chantal en Linda willen graag met Judith praten. Op zichzelf was er altijd wel goed contact. Ze kwamen inderdaad al sinds hun tienertijd bij vader en Judith thuis na de scheiding van hun ouders. Chantal en Linda geven aan dat – zoals bij elke familie – er altijd wel wat is en dat er wel wat oud zeer rond de scheiding was, maar dat de familiebanden gewoon goed waren.  Naar de notaris gaan is meteen zo officieel. Samen zitten? Dat loopt misschien uit op emotionele toestanden. “We gaan naar de mediator”.

Hoe zit het nu precies? Waarom is het zo lastig? Wat zijn de onderliggende belangen en verlangens van de betrokkenen? Om hier een goed antwoord op te geven, kijken we met behulp van de 1-2-3 Opgelost! Methode uit het Evolutie Systeem naar de 3 Pijlers van Cultuur, de 3 Vragen voor betere Communicatie en de 3 Acties voor Conflictoplossing.

Cultuur

In de eerste pijler staat veiligheid en verzorging voorop. Vroeger werd het familievermogen beschermd, juist tegen de ‘nieuwe’ echtgenote, zodat het vermogen gegarandeerd toekwam aan de kinderen of andere familieleden. Bloedband stond toen voorop! Dit is eeuwenlang zo geweest.

Nu meer mensen in en door de tweede pijler evolueren, heeft dit ook zijn invloed op onze wettelijke regels. In 2003 is de wet aangepast in een democratisch proces en heeft mensen meer de vrijheid gegeven om zelf te bepalen wie hun erfgenamen zijn en wat zij precies krijgen. Volgens deze normen en waarden is door de keuze van vader voor het huwelijk de zorggedachte jegens de kinderen en bescherming van het familievermogen verschoven naar de zorggedachte voor de echtgenote. Vader heeft dit bij testament bevestigd.

Vader volgde de huidige gebruikelijke wettelijke regeling vanuit de verzorgingsgedachte naar zijn vrouw (eerste pijler). Mogelijk heeft hij gedacht dat de kinderen jong en gezond zijn en goed voor zichzelf kunnen zorgen. Hij heeft hen tijdens zijn leven al verwend en hen alle kansen gegeven heeft om het zelfstandig te redden, terwijl vooral dat laatste voor zijn echtgenote anders ligt (tweede pijler).  Vader is helemaal vrij om zelfstandig de keuze te maken wat er met zijn nalatenschap gebeurt. Chantal en Linda denken: “Is dat echt wat hij gedacht heeft? Waarom heeft hij dat dan niet met ons besproken? Nu weten we het niet precies en moeten we dat maar aannemen.”

In de derde pijler wordt gezocht naar het perspectief dat alles met elkaar verenigd. Hij vertrouwde zijn echtgenote dat zij het geld niet zomaar over de balk zou smijten en dat te zijner tijd nog wel iets voor de kinderen over zou blijven, ook al moeten ze daar mogelijk een hele tijd op wachten. Bovendien, je weet nooit hoeveel er nodig is voor verzorging voor zijn vrouw.

Communicatie

Chantal en Linda zien er tegenop, maar willen toch graag met Judith praten. Ze willen weten waarom het destijds niet besproken is. Ze kunnen het zelf wel invullen, maar wat heeft vader bewogen het zo te regelen? Ze zitten vol met vragen. Judith stemt in met een gesprek met Chantal en Linda, omdat ze de banden goed wil houden.

Judith legt uit dat hun vader bij het testament haar verzorging voorop stelde, juist omdat zij wat jonger was dan hij en ze hem vermoedelijk lang zou overleven. Zij is niet in de mogelijkheid zelfstandig inkomen te verdienen. Ze heeft nooit gewerkt, want hun vader vond dat niet nodig. Hij had haar graag bij zich. Ze begrijpt ook wel dat de kinderen graag wat van hun vader zouden willen hebben en ze zich overgeslagen voelen. Ze wil de kinderen wel tegemoet komen, maar vindt het wel moeilijk om een bedrag te bepalen, omdat ze daadwerkelijk niet weet hoeveel ze nodig gaat hebben op de langere termijn voor haar verzorging. Ze vraagt zich ook af wat voor Chantal en Linda ‘genoeg’ zou zijn om hen een tevreden gevoel te geven.

Chantal en Linda begrijpen wel dat het lastig is voor Judith. Ze hadden liever gewild dat hun vader dit zelf bepaald én met hen besproken had, ook al zal dat ook voor vader lastig geweest zijn. Nu zit Judith ermee en staan ze tegenover elkaar. Gelukkig wil Judith er met hen wel over praten, want dat had ook nog heel anders kunnen zijn. Hoe vaak hoor je niet, dat als de ‘verbindende factor’, hun vader, wegvalt de contacten compleet verwateren. Ze waarderen Judith wel en ze zagen wel dat vader gelukkig was met haar, maar zij hebben haar niet uitgekozen.

1. Wat gebeurt er nu? De nalatenschap van vader komt volgens de wet en het testament geheel toe aan de langstlevende echtgenote. De kinderen krijgen een vordering op de langstlevende ter grootte van hun erfdeel, die pas opeisbaar wordt bij haar overlijden.
2. Waarom gebeurt het zo? Het is de wettelijke regeling, die in deze tijd is aangepast, aangezien tegenwoordig de positie van de echtgenote en diens verzorging gaat boven de positie (bloedband) van de kinderen.
3. Hoe kan het anders? De vader had in zijn testament ook iets voor de kinderen kunnen regelen, al was het maar een aantal spullen aan hen toekennen, die de verzorging van de langstlevende niet in gevaar brengen.

Nu vader dat niet geregeld heeft, kan de echtgenote dit alsnog doen, als ze dat wil.

Conflictoplossing

Als het onderliggende probleem wordt onderkend en besproken, kan een duurzame oplossing worden gevonden. Het is aan Judith of zij überhaupt iets wil doen, want ze is het wettelijk niet verplicht.

1. Argumenten verzamelen: Ik ben niet verplicht jullie iets te geven.
2. Belangen onderzoeken: Mijn belang is – ook op de langere termijn – zeker te zijn van mijn verzorging en dat is ook wat jullie vader wilde. Het is de gebruikelijke regeling. Was hij nog met jullie moeder geweest, hadden jullie ook moeten afwachten. Jullie belang is, naast financieel, ook een aandenken ter nagedachtenis te hebben. Gaat het financieel belang boven de relatie tussen ons?
3. Verlangens verheffen met nieuwe elementen: Mijn verlangen is dat we elkaar als ‘eigen’ zouden kunnen blijven zien, na al die jaren, waarin we toch een goed contact hadden. We leefden als familie met elkaar. Jullie vader heeft bewust deze keuze gemaakt, niet als afwijzing naar jullie, zijn kinderen, waar hij zoveel van hield. Hij heeft dat gedaan vanuit de overtuiging dat, juist omdat we een gezin waren, het voor iedereen goed was de gebruikelijke wettelijke regeling voor gezinnen te volgen.

Overeenkomst voor verdeling van de spullen

Ze komen onderling uit op de afspraak dat Judith het zilveren bestek en twee schilderijen aan de kinderen geeft als aandenken aan hun vader. Voorts geeft Judith aan dat ze hen jaarlijks een klein bedrag zal schenken, zoals vader dat tijdens zijn leven ook deed, zolang dat voor haar gevoel kan. Er bestaat immers geen verplichting voor haar om dit te doen. Chantal en Linda zijn hier blij mee. Zo hebben ze toch iets van hun vader als aandenken. Ze leggen de gemaakte afspraken vast in een vaststellingsovereenkomst. he terfrecht bepaalt: De kinderen moeten wachten. Op deze manier krijgen ze toch al iets.

Uit: “Netelige Kwesties”

Meer over de pijlers van het Evolutie Systeem in het artikel ‘Niemand wil in een systeem geplaatst worden!‘

Navigeren kun je leren

Voorkom escalatie van de situatie: gebruik de tips uit de gratis Navigatie Gids.